Ik vind weer eens iets van een TV-programma, of eigenlijk
van twee programma’s. Het gaat over het programma ‘Voorbij de grenzen van Saoedi
Arabië’ gemaakt door Sinan Can, en ‘Danny in Arabistan’ met Danny Ghosen.
Van Can heb ik inmiddels twee afleveringen gezien en van
Ghosen alleen de eerste. Het is waarschijnlijk toeval dat er in dezelfde week
twee programma’s over hetzelfde land worden uitgezonden. De overeenkomsten
waren dan ook opvallend in de beide eerste afleveringen. Twee keer kamelen,
twee keer (uitgebreid) aandacht voor autorijdende vrouwen, en in beide
uitzendingen een persoon met de (zeer beladen) naam Al Qahtani (Google maar).
Waar ik persoonlijk moeite mee heb is met de aanname dat
beide programmamakers goed Arabisch zouden spreken, en daardoor programma’s
zouden kunnen maken zoals de onovertroffen Ruben Terlou met zijn series over
China.
Ik erger me met name aan de suggestie die gewekt wordt dat
Sinan Can Arabisch zou spreken. Ook in ‘Wie is de Mol’ beweerde hij dat zelf
afgelopen zaterdag. De (zeldzame) vragen van Sinan in het Arabisch zijn van een
simpelheid van een eerstejaarsstudent na 2 maanden. Vaak zonder werkwoord en
met een matige uitspraak. Ik heb mij laten vertellen dat Can in zijn vorige serie
door een tolk in een oortje kreeg toegefluisterd wat hij in het Arabisch als
vraag kon stellen. Wellicht is dat in deze serie ook weer het geval.
Ronduit storend vind ik de wijze waarop hij de namen van
zijn Arabische gesprekspartners uitspreekt, of van bekende persoonlijkheden.
Als je pretendeert Arabisch te spreken kun je toch een Ha aan het eind van een
naam wel uitspreken: FaraH en SaleH. En de koning van Saoedi wordt steeds als
Sélman (met klemtoon op de e) uitgesproken terwijl het Salmáán moet zijn. Ook
met de naam Khashoggi gaat het fout, maar daarbij verkeert Can in goed
gezelschap, want die naam heb ik nog door vrijwel niemand correct horen
uitspreken.
Over de inhoud van het programma wil ik niet kritisch zijn.
Can brengt ons beelden die we anders niet te zien zouden krijgen en dat Saudi
Arabië een Entertainment Authority heeft was voor mij een eye opener (https://www.gea.gov.sa/en/).
Dat Can precies op het moment van de moord op Khashoggi in
het land aan het filmen was, is een toeval waar je niet op kunt anticiperen.
Dat er ook binnenlands een grote cover up aan de gang was is duidelijk, hoewel
het zou kunnen dat op de voorpagina van de krant Okaz, die Can toont, wel
degelijk iets staat over leugenachtige berichten. Ik kan niet de hele kopregel
lezen omdat Can er zijn duim op heeft. In eerste instantie toonde Can ook nog
de Egyptische krant Al Ahram. Elke kenner ziet in één oogopslag dat dat de
beroemde krant uit Egypte is.
Maar Can heeft moedig gepoogd op de tragedie van de moord op
Khashoggi in te spelen, en de uitspraken van de vroegere hoofdredacteur van Khashoggi
laten eigenlijk geen onduidelijkheid bestaan.
Het Arabisch van Danny Ghosen is absoluut beter maar een
vlotte babbel in het Arabisch wordt door leken al snel als vloeiend gezien. Maar
Danny komt er niet op hoe je in het Arabisch zegt: Hoe lang rijd jij al auto?
Uit de eerste serie van Danny herinner ik me nog dat hij even een krantenkop
snel voorlas, en daarbij gigantisch in de fout ging.
Echt Arabisch beheersen is geen vanzelfsprekendheid voor
iemand wiens roots in de regio liggen. Enkele jaren geleden heb ik meegedacht
met iemand uit Hilversum hoe een mooi programma als dat van Terlou over Marokko
gemaakt zou kunnen worden, maar dan door een jonge Marokkaanse Nederlander. Die
konden ze niet vinden omdat de talenkennis er niet is. En ik ben een witte
mannelijke baby boomer, die zijn er al te veel op de Nederlandse TV L
En ondanks deze kritiek is mijn advies: Kijken!
Sinan Can:
Danny Ghosen
