Ajouad, kaaskop of mocro of hypocriet?

Vorige week werd de vierde en laatste aflevering van Ajouad, kaaskop of mocro uitgezonden.

Ik heb de serie met veel plezier bekeken en verschillende bekenden langs zien komen.

Maar met name die laatste uitzending maakte ook bij mij wat los. Ik heb er even over moeten nadenken, maar hier mijn observaties.

In die laatste uitzending kwamen twee onderwerpen aan de orde die ik graag meer uitgediept had gezien: hypocrisie en vertrouwen.

Beide kwamen expliciet of impliciet ter sprake toen Ajouad sprak met de discotheekeigenaren Karim en Sammy, die feesten organiseren en alcohol verkopen aan (o.a.) Marokkaans Nederlandse jongeren en die zelf beiden ook houden van uitgaan. En Ajouad vertelde zelf ook dat hij regelmatig uitgaat.

Ik zag Ajouad en Sammy in de uitzending worstelen met hun gevoelens over dergelijke zaken, maar naar mijn mening werden de juiste vragen niet gesteld.

Ajouad vroeg aan Sammy of hij zou willen trouwen met een dame die actief is (geweest) in het uitgaansleven. Het antwoord van Sammy was ontkennend, dat zou hij niet willen. Hij zou voor zijn eigen trots niet willen dat anderen zíjn vrouw zouden herkennen uit het uitgaansleven.

En Ajouad vroeg aan Sammy: zijn we hypocriet? Sammy moest even nadenken en antwoordde toen: "ik hoop het niet maar ik denk het wel, een klein beetje toch". Daarmee bedoelde hij dus ja, we zijn (best wel een beetje) hypocriet. Ajouad sprak het niet tegen.

Ik concludeer dan: die jongens worstelen met de spanning tussen hun achtergrond en hun eigen wensen en verlangens. Als ze zichzelf hypocriet vinden krijgen ze een negatief zelfbeeld.

Waarom vindt Sammy zichzelf hypocriet? Omdat hij alcohol verkoopt aan moslims? Omdat hij niet zou trouwen met een bezoekster van zijn eigen discotheek terwijl hij zelf wel uitgaat?  (andere woorden die werden gebruikt: schijnheiligheid, doofpot, gedoogbeleid)

Ik ken dat verschijnsel  van hypocrisie ook uit Marokko. In Marokko heb ik het wel omschreven als de oplossing van "als je het niet ziet, dan is het er niet". Café's waar alcohol wordt geschonken zijn nooit zichtbaar vanaf de straat. Er zijn gordijnen, ondoorzichtige ramen en schotten etc. Alcoholafdelingen in supermarkten hebben een aparte in‑ en uitgang. Zo wordt er weggekeken van de alcohol die er wordt verkocht. Iets soortgelijks geldt voor prostitutie; het is er, maar het gebeurt in het geniep.

Of wat te denken van die jongemannen die volop 'rotzooien' voor hun huwelijk, maar vervolgens met een net meisje (lees maagd) willen trouwen.

De meest trieste vorm is waarschijnlijk de mogelijkheid dat het slachtoffer van verkrachting kan worden gedwongen te trouwen met haar verkrachter, zodat de familie‑eer van het meisje is gered, en waarbij de dader vrijuit gaat.

Noem het hypocrisie, noem het dubbele moraal of dubbele standaarden. Waar het om gaat is dat achter de moreel acceptabele buitenkant een minder rooskleurige binnenkant schuilgaat.

Wat acceptabel is in de Marokkaanse cultuur is als volgt samen te vatten: volg de regels van het geloof, geen alcohol, geen seks buiten het huwelijk, geen homoseksualiteit.

Ajouad en Sammy zien beiden dat het leven van feesten en dansen niet geheel in overeenstemming is met die moraal. Als ze volgens die moraal willen leven, maar dat feitelijk niet doen, dan hebben ze dus een probleem, dat zich simpel gezegd op twee manieren laat oplossen: wel leven volgens die moraal en dus stoppen met feesten, of die moraal een minder prominente plaats geven en zelf bepalen hoe ze hun leven willen inrichten. Ik realiseer me dat het een stuk simpeler klinkt dan het in de praktijk zal zijn. Maar ik heb t.a.v. religie zelf ook keuzes gemaakt in mijn leven waar mijn ouders niet blij mee waren, dus het is niet totaal vreemd voor me.

Maar er werd niet over doorgepraat. Ja we zijn (een beetje) hypocriet punt!

Nog een saillant detail: in de TV‑uitzending waren de beide discotheekeigenaren Karim en Sammy volledig herkenbaar in beeld maar in de internetversie zijn hun gezichten geblurred en hun (voor)namen verwijderd. Bij nader inzien wilden ze kennelijk niet zo herkenbaar in beeld met de uitspraken die ze deden, bijvoorbeeld: "Wat wij hier doen is gewoon keihard verboden in de islam".

Zo is het niet eens meer een beetje hypocriet, ze staan kennelijk niet meer achter hun eigen uitspraken.

Een andere kwestie werd in de uitzending niet expliciet vermeld, maar had m.i. wel uitgesproken moeten worden: het hebben van vertrouwen in elkaar.

Sammy’s collega Karim vertelde dat Marokkaans Nederlandse jongeren gedurende een korte periode van hun leven lekker kunnen feesten, nl. voordat ze gaan trouwen.

Karim zei het niet expliciet, maar het kwam op het volgende neer: als de jongeren oud genoeg zijn om het (gebrek aan?) vertrouwen van hun ouders te trotseren, storten ze zich in het uitgaansleven. Maar na een paar jaar trouwen ze, en dan is feesten weer uitgesloten want de verleidingen zijn te groot en de huwelijkspartner zal het niet goed vinden. Ook hier is dus sprake van een gebrek aan vertrouwen. Vertrouwen in zichzelf (verleidingen niet kunnen weerstaan) of gewoon wantrouwen van de partner. Die laat zijn/haar partner niet feesten want je vertrouwt er niet op dat het bij onschuldig plezier zal blijven. 

En dat echtgenoten samen gaan feesten na het huwelijk is kennelijk ook geen optie.

Dat vertrouwen essentieel is voor een relatie lijkt me een open deur. 

En over feesten: uit mijn vriendenkring in Marokko, en ook uit eigen ervaring, weet ik dat het bezoeken van huwelijksfeesten door veel Marokkanen, m.n. door mannen, niet wordt gezien als 'feesten', daar stellen ze zich dus iets anders bij voor.

Dus als er een vervolg op deze serie gaat komen, iets waar veel reacties op Twitter en de 'after talk' op doelden, dan graag zulke onderwerpen wat meer diepgaand behandelen want je ziet Ajouad en Sammy ermee worstelen. En zij zijn voorbeelden van wat heel veel Marokkaans Nederlandse jongeren doormaken.

Een onderdeel in de serie waarover ik me flink heb geërgerd was het gesprek met Jeroen Pauw.

Volgens mij was de frustratie van Ajouad dat hij tot nu toe alleen maar was gevraagd door de redactie van Pauw als er weer eens iets negatiefs met of door toedoen van Marokkanen of moslims was gebeurd, en Ajouad werd gevraagd als de 'moslim van dienst' te komen opdraven om openlijk afstand te nemen van dat verwerpelijke gedrag van zijn medemoslims.

Dat Marokkaanse Nederlanders of Nederlandse moslims voor zo'n rol bedanken kan ik me goed voorstellen. Ook Hassnae Bouazza heeft die gang van zaken eens onthullend beschreven. Ze mocht over de verschijning van haar boek komen praten bij Pauw als het kon worden opgehangen aan een ramp in het Midden‑Oosten.

Maar Jeroen Pauw draaide het gesprek met Ajouad heel handig om en Ajouad leek er nog tevreden mee te zijn ook. Ineens werd Ajouad aangespoord zijn zegje te komen doen over hoe het is om Marokkaanse Nederlander of moslim te zijn. Geen greintje begrip van Jeroen Pauw voor de frustratie van Ajouad.

En nog iets: Waarom moeten Marokkaanse Nederlanders die behoorlijk tot uitstekend Nederlands spreken, zoals de vader van Ajouad, van ondertiteling worden voorzien? Ik vind het een belediging voor deze mensen.

Disclaimer 1: Voor de duidelijkheid: Ik vind Ajouad geen hypocriet, ik wilde de titel een beetje provocerend maken.

Disclaimer 2: elke uitspraak die wordt gedaan (door mij of door genoemde personen) over Marokkaanse Nederlanders is uiteraard een generalisatie die niet voor alle individuen geldt.