Hieronder de volledige versie van het stuk dat ik aan NRC had aangeboden en dat in verkorte vorm is geplaatst.
De cursieve vette passages stonden niet in de NRC.
De hele situatie rond de ‘oorlog’
tegen IS toont overduidelijk dat er een communicatiekloof en een zee van
onbegrip bestaan tussen twee werelden, het Westen en de islamitische wereld.
Om te communiceren en elkaar te
begrijpen is het onontkoombaar elkaars taal te begrijpen en te spreken. Dus ook
het Arabisch.
Eerder dit jaar gaf EU
buitenlandcommissaris Mogherini aan dit begrepen te hebben. Zij verklaarde dat
de EU meer moest luisteren naar de mensen in de Arabische regio, en dat de EU
ook zelf meer moest communiceren naar die mensen, in het Arabisch.
De Belgische autoriteiten kwamen naar
aanleiding van ‘Molenbeek’ tot dezelfde verontrustende conclusie als de
Amerikaanse autoriteiten in de weken na 9/11. Ze bleken nauwelijks over
deskundigen of inlichtingenmensen te beschikken die Arabisch beheersen.
Ik heb in bijna 40 jaar in het Nederlandse
arabistenlandschap ook een zorgelijke ontwikkeling waargenomen. Steeds minder
opleidingen Arabisch, steeds minder ruimte voor taalverwerving en steeds minder
docenten.
In Nederland kun je Arabisch
studeren aan vijf universiteiten en één HBO. Maar dat is nu één en al
versnippering. Concentratie zou een goede zaak zijn.
Die HBO was vroeger een Tolk‑ en
Vertalersopleiding. Nu heet het ‘Communicatie’ en besteden studenten veel
minder tijd aan Arabisch en meer aan algemene vakken.
Een echte opleiding voor tolken
en/of vertalers Arabisch bestaat nergens in Nederland.
Op verschillende universiteiten is
de afdeling Arabisch onthoofd, er is geen hoogleraar Arabisch meer die als
boegbeeld kan fungeren.
Zo is aan een universiteit de
studierichting Arabisch 'overgeplant' van de Letterenfaculteit naar de
faculteit Religiewetenschappen. Taalbeheersing Arabisch is gedecimeerd, het
niveau moet voldoende zijn "om een kreet op een spandoek te kunnen
lezen".
Op de Nederlandse ambassades in de
Arabische wereld was een jaar of vijf geleden niet één arabist werkzaam behalve
ondergetekende als onderwijsattaché in Rabat (daar geplaatst door OCW, niet
door BuZa). Nu BuZa heeft aangekondigd een aantal ambassades in de MENA‑regio
te gaan versterken, lijkt het zeer voor de hand liggend dat te doen met
arabisten.
Ik heb zelf meegemaakt dat (zeer
capabele) diplomaten in Marokko er voor spek en bonen bijzaten omdat alles in
het Arabisch plaatsvond.
Problemen met de beschikbaarheid
van arabisten bij onze veiligheidsdiensten zijn er volgens mij niet. Er zijn
flink wat van mijn oud‑studiegenoten en oud‑studenten bij de diensten werkzaam.
Maar de aanvoer van een nieuwe generatie dient op tijd zeker gesteld te worden.
Onderzoeksjournalisten van der
Spiegel en the Guardian hebben de laatste tijd de hand weten te leggen op
interne documenten van IS. Na grondige studie hebben ze veel informatie kunnen
blootleggen over de wijze van organisatie van IS. Die informatie kon alleen
worden verkregen door grondige kennis van het Arabisch.
Brede opleidingen met een jaartje
'een talencursusje' brengen je niet het benodigde niveau van taalbeheersing
Arabisch. Het is geen makkelijke taal, je moet er minstens twee jaar full time mee
bezig zijn. Dus geen vakken 'algemene communicatie', 'algemene taalwetenschap',
'taalfilosofie' etc. Nee 2 jaar full time (120 ECTS) taalvaardigheid Arabisch,
inclusief een studieverblijf op een van de academische instituten in Cairo
(NVIC) of Rabat (NIMAR).
Verbetering van wederzijds begrip helpt op de lange
termijn om de voedingsbodem voor radicalisering en terrorisme weg te nemen. Op
de korte termijn is het noodzakelijk voor het verbeteren van de veiligheid.
In interpreteer de door NRC afgedrukte illustratie als de Nederlandse leeuw in Arabische kalligrafische stijl. Kalligrafie lezen is niet mijn sterkste kant, maar ik geloof dat er niet echt iets geschreven staat in deze leeuw.
